SOUDA REISGIDS

CHANIA > ARCHITECTUUR

ARCHITECTUUR

Een opmerkelijk kenmerk van het eiland is de positie van de drie belangrijke steden van het eiland, Hania - Rethymnon - Heraklion, aan de noordelijke kustlijn met zicht op de Egeïsche Zee. Deze steden worden van oudsher bewoond en de architectonische ontwikkeling gaat ononderbroken door. De meeste dorpen en de nederzettingen liggen lager dan 800 m. De huizen die in bergachtige streken zijn gevestigd werden amfitheatrisch of op de top van een heuvel gebouwd om zo een natuurlijke verdediging tegen de piraatinvallen te vormen. Het amphitheatrische ontwerp van de dorpen volgt de contouren van het landschap en in het centrum vindt men altijd : een kerk, dorpsplein en een kafeneion. In sommige dorpen werden de huizen dicht bij elkaar gebouwd ter bescherming, terwijl in dorpen met een veiliger ligging, de huizen meer uitgespreid werden gebouwd.

De nederzettingen zijn één met de omgeving en onderverdeeld in drie verschillende gedeeltes: bovendorp - middendorp - benedendorp. Dat er zeer weinig nederzettingen aan de kust liggen is toe te schrijven aan de dreiging van pirateninvallen. De inwoners leefden binnen de, met stadsmuren versterkte, steden of in de hoger gebouwde dorpen. Na het eind van de 19de eeuw werden aan de kust Venetiaanse forten bewoond in: Agios Nikolaos - Mirabello, Sitia, Paleochora - Panormo - Milopotamo. Behalve de vestingen die de belangrijkste havens beschermden, werden er extra vestingwerken in de vorm van kastelen (castelli) gebouwd op strategisch belangrijke plaatsen: Gramvoussa, Spinalonga, Frangokastelli. De significante aanwijzingen van Kretenzische architectuurvernieuwing zijn de Venetiaanse torens die over het Kretenzische platteland zijn verspreid vanwaar de eigenaars hun land en bedienden controleerden.

De vestingswerken, de kastelen, de Venetiaanse torens duidden voornamelijk op uiterlijk vertoon, status en macht, terwijl de fonteinen, loggia’s, de klokketorens, de pleinen en de monumenten in Heraklion , Rethymnon en Chania wijzen op de glorie en de rijkdom van de Venetiërs. De renaissanc beïnvloedde de architectuur van de woonhuizen, de kerken en kloosters (het klooster van Arkadi , het klooster van de Agia Triada in Akrotiri). De Venetiaanse wijken van Rethymnon en Chania zijn gehandhaafd met huizen e.d. en zijn één van de weinigen die in Griekenland bewaard zijn gebleven. In het achterland vindt men menig overblijfsel van de architectuur uit de Venetiaanse periode zoals huizen, torens en villa's evenals gebeeldhouwde poorten, olijfpersen en herenhuizen met dakterrassen.

De eenvoudige Kretenzer huizen bestaan veelal uit één ruimte, waarin alle functies worden gecombineerd.Een open haard in de hoek werd gebruikt om te koken en om het huis te verwarmen. Een vide deed meestal dienst als slaapgedeelte, terwijl het eronder gelegen deel als opslagruimte werd gebruikt. Het dak werd gemaakt van houten planken en als het dak moest worden verstevigd, werd er een houten ondersteuningsbalk onder geplaatst. Deze werd later vervangen door een stenen boog(of kamara), die het huis feitelijk in twee ruimten scheidde. Overal op Kreta zijn dit type huizen nog te vinden.

In een later stadium werden de huizen in een L-vorm gebouwd, zodat een woonruimte met twee verdiepingen ontstond. Dit type huizen komt voor in o.a. Chora Sfakion en andere kustgebieden. De huizen zien er verzorgd uit met de witgekalkte muren en de, in felle kleuren geschilderde, houten luiken voor de ramen en deuren. In het grootste deel van het westelijke eiland vindt men huizen met dakpannen waar men, via een houten binnentrap, op de eerste verdieping met de slaapkamers komt. De binnenplaats, indien aanwezig, wordt afgesloten door hoge muren met de kenmerkende deur met arcadevorm. Al de openeningen zijn groot en hebben stenen afdakjes als bescherming tegen regen. Deze details evenals de veelgebruikte hoekstenen, zijn aanwijzingen van de Venetaainse invloed op de architectuur in deze streek.