ΣΚOΠΕΛΟΣ TΑΞΙΔΙΩΤΙΚOΣ ΟΔΗΓOΣ

ΣΚΟΠΕΛΟΣ > ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

Τα ρωμαϊκά λουτρά

Ρωμαϊκά Λουτρά αποκάλυψε η θάλασσα στη θέση Κατακαλού και υποδείχθηκαν από τον κ. Γ. Διονυσίου. Η σπουδαιότητα των Λουτρών ως σημείο αναφοράς στην κοινωνική ζωή της περιοχής πιστοποιείται από το γεγονός ότι έμειναν ως συλλογική μνήμη έως στις μέρες μας στο όνομα της περιοχής, Λουτράκι. Το συγκρότημα είναι τμήμα της δημόσιας αρχιτεκτονικής της εποχής. Χρονολογικά οι ρωμαϊκές Θέρμες εντάσσονται στην περίοδο του τέλους του 3ου μ.Χ. αιώνα και αντικατοπτρίζουν τη ρωμαϊκή θεώρηση που προϋποθέτει δημόσια λουτρά όχι μόνο ως χώρο προσωπικής υγιεινής, αλλά και συνεύρεσης, περιπάτου, άθλησης και τελικά ένα σημείο αναφοράς για την κοινωνική ζωή της πόλης. Τα λείψανα των Λουτρών έχουν προσανατολισμό ΝΑ - ΒΔ είναι ορατά σε μήκος 42μ. και πλάτος 0,50 - 4,50 μ. χωρίς να μπορεί να υπολογισθεί και το τμήμα που ήδη καλύπτεται από τη θάλασσα. Από τα Δυτικά προς τα ανατολικά διακρίνονται τα τμήματα 7 χώρων, στους οποίους δεν έχουν πραγματοποιηθεί ανασκαφικές έρευνες.

Ο χώρος 1 διαθέτει δάπεδο μωσαϊκό σε opus caementicium, ο χώρος 4 διασώζει τμήματα της υπόκαυσης με πήλινους στρογγυλούς πεσσούς (pilae), πάνω από τους οποίους υπήρχε το δάπεδο χρήσης με πήλινες πλάκες (suspensuae). Ο χώρος 5 διαθέτει και αυτός ίχνη της υπόκαυσης, μπορεί να θεωρηθεί ως praefurnium ενώ είναι δυνατό να τοποθετήσουμε εδώ τη μεγάλη κοινή δεξαμενή (alvus) των Λουτρών.

Η αρχαία πόλη της Σελινούντας

Στη νοτιοδυτική πλευρά της Σκοπέλου απέναντι από τη Σκιάθο και την Εύβοια, στον επιβλητικό και φυσικά οχυρωμένο λόφο Παλιόκαστρο βρίσκεται η μία από τις τρεις αρχαίες πόλεις του νησιού. Εδώ Χαλκιδείς ναυτικοί και έμποροι ιδρύουν την αρχαία Σελινούντα, το αρχαίο όνομα της δεν επιβίωσε, αλλά το γνωρίζουμε από αναθηματική επιγραφή του Αρχιερέα της πόλης Ικέσιου από τον Αυτοκράτορα Αδριανό 2ος αιώνας μ.Χ.

Οι άνθρωποι κατοίκησαν εδώ από την εποχή του σιδήρου 8ος αιώνας π.Χ. μέχρι και την Ύστερη Αρχαιότητα 4ος αιώνας μ.Χ. Τότε τα κριτήρια με τα οποία επέλεγαν ένα χώρο για να ζήσουν ήταν πολύ διαφορετικά από τα σημερινά. Για να ιδρυθεί μια πόλη διάλεγαν την πιο υγιεινή τοποθεσία. Να είναι σε υψηλό σημείο, να μην έχει ομίχλη, να μην υποφέρει από τη ζέστη να μην έχει κοντά έλη. Πρέπει να έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό και σε ύπαιθρο που να παράγει τόσα τρόφιμα, ώστε να μην πεινάσουν οι κάτοικοι. Να υπάρχουν καλές συνθήκες μεταφοράς προς την πόλη, που εξασφαλίζει Αντοχή, Ωφέλεια, και Ομορφιά ήταν ακριβώς και η πόλη στο Παλιόκαστρο.

Στα κλασικά χρόνια η ακρόπολη οχυρώνεται με τείχη που σώζονται μέχρι σήμερα, οι κάτοικοι της τα έφτιαξαν για να κρατήσουν για πάντα. Τα έχτισαν στις απότομες πλαγιές προς τη θάλασσα, με δυνατούς πύργους που πρόβαλλαν προς τα έξω, με πλάτος τόσο, όσο να περπατούν επάνω τους δύο οπλισμένοι άντρες, ο ένας πλάι στον άλλον. Οι δρόμοι της πλεύριζαν τις πύλες και το λιμάνι ήταν εκτεθειμένο στους νότιους και νοτιοδυτικούς ανέμους. Η πόλη απλωνόταν στην πεδιάδα με πλατείες, κτίρια, ναούς και το νεκροταφείο όπου έθαβαν τους αγαπημένους τους, ήταν έξω από τα τείχη. Δυνατοί σεισμοί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα μεταμορφώνουν όλη την περιοχή και ένα μέρος έχει καταποντισθεί στη θάλασσα.

Στα ρωμαϊκά χρόνια η πόλη σφύζει από ζωή, είναι μια ήσυχη κοσμοπολίτικη και πλούσια Λουτρόπολη και μετατοπίζεται από τον λόφο Παλιόκαστρο προς τα Νοτιοανατολικά, παράλληλα προς την ακτογραμμή έως το χαμηλό πρανές των λόφων που κλείνουν αμφιθεατρικά προς τη θάλασσα, στη θέση Κατακαλού. Τα κτίρια είναι πολυώροφα και χτίζονται με τη ρωμαϊκή τεχνοτροπία. Όπως όλες οι ρωμαϊκές παράκτιες επαρχιακές πόλεις που συνδυάζουν το εμπόριο της ΡΑΧRΟΜΑΝΑ με την απόλαυση του φυσικού περιβάλλοντος, διαθέτει προσεγμένους δημόσιους χώρους που μας δίνουν μια ιδέα της νοοτροπίας της ρωμαϊκής καθημερινής ζωής. Διαθέτει υδραγωγείο, πηγές, δρόμους στεγασμένους για περίπατο, οργανωμένο εμπορικό κέντρο, χώρους βιοτεχνικής δραστηριότητας, ναούς με αγάλματα και δημόσια λουτρά. Στην ίδια περίοδο χρονολογούνται και άλλες επιγραφές αναθηματικές και αγάλματα που υποδηλώνουν κοινωνική ζωή πλήρως ενταγμένη στη Ρωμαϊκή τάξη πραγμάτων. Οι σαρκοφάγοι που βρέθηκαν στη Σελινούντα και στην αρχαία Πεπάρηθο είναι πολυτελή προϊόντα εισαγωγής από την αρχαία πόλη της Μικρός Ασίας Άσσο και ανήκαν στους πλούσιους της περιοχής. Έτσι η πόλη συμμετέχει ενεργά στο οργανωμένο θαλάσσιο εμπορικό δίκτυο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από το Β. Αιγαίο στις ακτές του Λιβάνου, της Αιγύπτου, της Αδριατικής και της Σικελίας με προϊόντα που απευθύνονται σε αστικοποιημένο πληθυσμό.

Οι Αρχαίες Αγροικίες

Γεωργοί και κτηνοτρόφοι κατοικούν περιοδικά ή ευκαιριακά στα ορεινά πλατώματα της Γλώσσας που ήταν η αγροτική περιοχή της αρχαίας πόλης Σελινούντας και που είναι κατάλληλα για καλλιέργεια δημητριακών, οσπρίων, αμπέλου και ελιάς. Οι αγροτικές αυτές εγκαταστάσεις, απλά καλύβια και οργανωμένα αγροκτήματα με οχυρωμένες αγροικίες χρονολογούνται από την κλασική και ελληνιστική εποχή και με μια διαχρονική ανθρώπινη παρουσία που από τα ρωμαϊκά και μεσαιωνικά χρόνια φθάνει ως τη σύγχρονη περίοδο. Αυτές αναπτύσσονται σε όλη την ελληνική ύπαιθρο κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα και σχετίζονται με την γεωργία και το εμπόριο, την εκμετάλλευση λατομείων και ορυχείων και τον έλεγχο των δρόμων της ξηράς και της θάλασσας. Είναι γνωστές σε όλο τον αρχαίο ελλαδικό χώρο χερσαίο και νησιωτικό, από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι και τη δυτική Μεσόγειο.

Οργανωμένα αγροκτήματα με οχυρωμένες αγροικίες απέχουν 6χλμ. περίπου από την αρχαία Σελινούντα, έχουν οπτική επαφή μεταξύ τους, βρίσκονται σε διαφορετικό υψόμετρο και σε απόσταση 600 μέτρα περίπου η μία από την άλλη. Με κέντρο την πιο μεγάλη αγροικία στη θέση Ελληνικό αναπτύσσεται ένα δίκτυο παλιών μονοπατιών που συνδέει τις οχυρωμένες αγροικίες, τις μεμονωμένες αγροτικές εγκαταστάσεις μεταξύ τους και με τη μεγαλύτερη πηγή νερού στη θέση Λιβαδάκι αλλά και με τον όρμο Λιμωνάρι που είναι και η πιο ομαλή θέση προσέγγισης από τη θάλασσα.

Οχυρωμένες αρχαίες αγροικίες εντοπίσθηκαν στις θέσεις Μαυραγάνι, Ελληνικό, Σεντούκια, Πρίονας, Άγιος Γεώργιος, Άγιος Ταξιάρχης, Ράχη Κονιάρη, και Μαυράκι, ενώ μεμονωμένες εγκαταστάσεις βρέθηκαν στις θέσεις Λιβαδάκι, Λιμωνάρι και Αγιοι Απόστολοι. Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα αγροτικές δομές των ανθρώπων που έζησαν και ζουν στη Γλώσσα και στην ευρύτερη περιοχή παραμένουν αναλλοίωτες. Οι αρχαίες αγροικίες και τα σημερινά καλύβια μας δείχνουν τη δομή του ελληνικού νοικοκυριού από τους ιστορικούς χρόνους μέχρι και σήμερα, την εποχή της τουριστικής αγοράς και της παγκοσμιοποίησης.