ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ TΑΞΙΔΙΩΤΙΚOΣ ΟΔΗΓOΣ

ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ > ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

Αρχαιολογικοί χώροι Δεσποτικού

Στο νησάκι Δεσποτικό έχουν ανασκαφεί αρχαίοι τάφοι και λείψανα οικισμών. Οι πρώτες αρχαιολογικές έρευνες στο Δεσποτικό ξεκίνησαν το 1898 και ανακαλύφθηκαν δυο πρωτοκυκλαδικά νεκροταφεία στη θέση «Ζουμπάρια» και «Λιβάδι» καθώς και λείψανα προϊστορικών οικισμών στην θέση Χειρόμυλος. Πολύ αργότερα (1959) στη θέση Ζουμπάρια αποκαλύφθηκαν 20 πρωτοκυκλαδικοί τάφοι και ένας ρωμαϊκός, ενώ στη θέση «Μάντρα» εντοπίστηκαν μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη δωρικού κτιρίου και λείψανα μεγάλου κτιριακού συγκροτήματος κλασικών χρόνων. Το 1996 αποκαλύφθηκε ότι το μεγάλο αυτό κτιριακό συγκρότημα αποτελούσε τους βοηθητικούς χώρους ενός ιερού μεγάλης σημασίας, όπως αποκαλύπτουν τα κινητά ευρήματα.

Ο χώρος, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, ταυτίζεται με ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα αφού, εκτός από τα αρχιτεκτονικά μέλη που βρίσκονται στον χώρο, βρέθηκαν και αγάλματα του 650-680 π.Χ. που παρουσιάζουν θεότητες του Απόλλωνα και της Άρτεμης. Επίσης, τα ευρήματα έχουν πολλές ομοιότητες με αυτά που βρέθηκαν στο ιερό του Δηλίου στην Πάρο το οποίο είναι αφιερωμένο στον Απόλλωνα και στην Άρτεμη.

Κάστρο

Το κάστρο έδωσε την ονομασία στον οικισμό. Αν και η αρχική φυσιογνωμία του κάστρου έχει αλλοιωθεί λόγω των προσθηκών και των επεκτάσεων, διατηρεί ακόμα τη μεσαιωνική του ατμόσφαιρα. Κατασκευάστηκε στις αρχές του 1440 από τον άρχοντα Λορεντάνο για να προστατέψει τους κατοίκους του νησιού από τις συχνές επιδρομές των πειρατών. Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και πριν χτιστούν τα καινούρια σπίτια αποτελούσε τη μόνη κατοικήσιμη περιοχή.

Το όλο συγκρότημα είναι διαταγμένο γύρω από τετράγωνη εσωτερική αυλή, με περιμετρικές κατοικίες και ένα κυκλικό πύργο στο κέντρο. Οι εξωτερικοί τοίχοι των κατοικιών σχηματίζουν το τείχος. Στη θέση του κεντρικού πύργου που λειτουργούσε ως τελευταίο καταφύγιο ή ως κατοικία του τοπικού άρχοντα, έχει απομείνει μόνο η βάση του. Όταν χτίστηκε το κάστρο για πρώτη φορά, αριθμούσε 104 κατοικίες. Η μεσαιωνική πύλη του Κάστρου οδηγούσε σε έναν τετράγωνο χώρο όπου βρίσκονται ακόμα 24 διώροφες κατοικίες (κατοικήσιμες) και τρεις εκκλησίες. Η είσοδος του κάστρου έχει διατηρηθεί ακριβώς όπως ήταν, η οποία είναι και η μοναδική, και βρίσκεται δίπλα στην μητρόπολη του Αγίου Νικολάου.

Το σύνολο αποτελεί ένα σπάνιο δείγμα οικιστικής συγκρότησης του 15ου αιώνα.